काठमाडौं—नेपालमा क्रिटिकल केयर (एनेस्थेसिया)को दरबन्दी ८० जनाको रहेको छ । सेवामा भने २९ जना मात्रै रहेका छन् । सरकारी दरबन्दीअनुसार पनि ५१ जना खाली छन् ।
विश्वभर कोरोनाको महामारी चलेका बेला यो जनशक्ति सबैभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ । कोभिड-१९ संक्रमितलाई आईसीयु वा भेन्टिलेटरमा राख्नु परेको अवस्थामा फ्रन्टलाइनमा खटिने चिकित्सक क्रिटिकल केयर हेर्ने एनेस्थेसिया हुन् ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार विगत २५ वर्षदेखि नयाँ दरबन्दी थपिएको छैन । स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार हरेक वर्ष १ हजार जनाको दरबन्दी रिक्त हुँदै गइरहेको छ । नेपाल मेडिकल काउन्सिलको दर्ता हेर्ने हो भने क्रिटिकल केयर हेर्ने एनेस्थेसिया ५ सय १० जना छन् ।
नेपाल मेडिकल काउन्सिलका अनुसार एक क्रिटिकल केयर हेर्ने एनेस्थेसिया सुपर विशेषज्ञले १० बेड आईसीयुभन्दा बढी हेर्न सक्दैन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयलाई अहिले कम्तिमा पनि ४ सयको संख्यामा क्रिटिकल केयर आवश्यक छ । थप कति चाहिन्छ भनेर बिरामीको अवस्था हेरेर मात्रै निर्धारण गर्न सकिने स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ ।
नेपाली सोसाइटी आफ क्रिटिकल केयर मेडिसिनका अध्यक्ष प्रा.डा. सुवास आचार्य बिरामी भएकामध्ये २० प्रतिशतलाई मात्रै आईसीयुको आवश्यकता पर्ने बताउँछन् । त्यसमा पनि ५ प्रतिशतलाई आईसीयुसहित भेन्टिलेटरको आवश्यक पर्छ ।
सरकारी र निजी गरी देशभर ५ सय १० जना एनेस्थेसिया छन् । त्यस्तै, इन्टरनल मेडिसिन ८ सय १ जना र पेडियाट्रिक ६ सय २९ जना र एमडिजीपी ३ सय ६४ जना छन् । यी जनशक्ति पनि भेन्टिलेटरबारे जानकार हुन्छन् । सरकारले आवश्यक परे यी जनशक्ति पनि परिचालन गर्नेछ ।
डा. आचार्यका अनुसार हरेक १२ वटा आईसीयु बेडका लागि १ जना क्रिटिकल केयर हेर्ने एनेस्थेसिया सुपर विशेषज्ञ चाहिन्छ । उसको नेतृत्वमा इन्टरनल मेडिसिन गरेको ५ जना चिकित्सक रहन्छन् । भेन्टिलेटरमा बिरामी भए प्रत्येक बेडमा एक नर्स आवश्यक पर्छ । भेन्टिलेटरमा नभएको तर, आईसीयुमा मात्रै भएको खण्डमा १ नर्सले दुई बिरामी हेर्ने गर्छन । आईसीयुमा तीन सिफ्टको व्यवस्था गरेको हुन्छ । आईसीयुमा एक जना बिरामी हेर्न हप्तामा १० जना नर्स चाहिन्छ ।
आईसीयुमा आवश्यक पर्ने जनशक्ति
एनेस्थेसिया सुपर विशेषज्ञ —१ जना
इन्टरनल मेडिसिन —५ जना
एनेस्थेसिया रेसिडेन्ट/मेडिकल अफिसर —१ जना
आईसीयु म्यानेजर— १ जना
नर्स आइसियु इन्चार्ज —१ जना
आईसीयु सिफ्ट इन्चार्ज—३ जना (सिफ्टमा १ जना)
नर्स— एक बिरामी १ नर्स
फर्मासिस्ट — १ जना
फिजियोथेरापिष्ट— १ जना (२० बेड)
माइक्रोबायोलोजिष्ट— १ जना
न्युट्रिसियन/डाइटिसियन —१ जना
बिरामीको स्याहार सुुुसार— १ जना बराबर ६ बेड (पर सिफ्ट)
रेडियोग्राफर— १ जना
बायोमेडिकल इन्जिनियर—२ जना
