काठमाडौं–आगामी वर्षको बजेटमा सूर्तिजन्य पदार्थमा ६५ प्रतिशतसम्म कर वृद्धि गर्नुपर्ने राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)की सांसद प्रा. डा. चन्दा कार्कीले बताएकी छन् । संसदको शुन्य समयमा बोल्दै सांसद कार्कीले नेपालमा सूर्तिजन्य पदार्थमा करको दायरा अत्यन्तै न्यून रहेको भन्दै आगामी आर्थिक वर्षमा कम्तिमा ४० देखि ६५ प्रतिशतसम्म बढाउन माग गरेकी हुन् ।
उनले संसदमा बोल्दै सूर्तिजन्य पदार्थ सेवनका कारण नेपालमा प्रत्येक वर्ष ३७ हजार ५ सय २९ जनाको मृत्यु हुने गरेको भन्दै करको दायरा बढाएर खपतमा कम गर्नुपर्ने बताएकी हुन् । उनले सूर्तिसेवनका कारण फोक्सोको क्यान्सर, फोक्सो तथा मुटुका रोग लाग्ने तथ्य प्रमाणित रहेको बताइन् ।
यसरी सूर्तिजन्य पदार्थका कारण हुने रोकका कारण सन् २०२१÷०२२ मा मात्र देशमा ४० अर्बको क्षति भएको दावी गरिन् ।
दक्षिण एसियाली देशहरुमा सूर्तिजन्य पदार्थको कर निर्धारणमा नेपाल सबैभन्दा कम रहेको समेत तथ्य प्रस्तुत गरेकी थिइन् । ‘हाम्रो कुल राजस्वमा सूर्तिजन्य पदार्थबाट प्राप्त राजश्वको अन्तः शुल्कबाट उठने परिणामको २ दशमलव ४ प्रतिशत मात्र रहेको छ,’ उनले भनिन्, ‘जबकी दक्षिण एसियाली देशहरुमा कुल करको ९ दशमलव ५ प्रतिशत रहेको छ । भारतमा १० प्रतिशत रहेको छ ।’
प्रत्येक वर्ष ४० देखि ६५ प्रतिशतको क्रममा राजस्व बढाएर भारतको बराबर बनाउनुपर्ने धारणा उनले राखेकी थिइन् । ‘४० प्रतिशतले कर वृद्धि गरेमा हालको राजश्वभन्दा ८ दशमलव ७ अर्बदेखि १० दशमलव ७ अर्ब राजस्व वृद्धि हुन्छ,’ उनको दावी छ, ‘यसो गरे सूर्तिजन्य पदार्थको खपत ६ प्रतिशतले कमी हुन आउँछ ।’
नेपालमा ३२ प्रतिशत मानिस सूर्तिजन्य पदार्थ सेवन गर्ने गरेका छन् ।
