जुम्ला–जुम्लामा मानसिक समस्या भएका बिरामी बढ्दै गएका छन् । गत शुक्रवार र शनिवार प्रदेश सरकारद्वारा जुम्लामा आयोजित एक कार्यक्रममा जिल्लामा मानसिक रोगका बिरामी बढेको बताएको हो ।
मानसिक स्वास्थ्य प्रवर्द्धन सम्बन्धी अन्तरक्रिया कार्यक्रममा बोल्दै कर्णाली प्रदेश सरकारका सामाजिक विकास मन्त्री खड्गबहादुर पोखरेलले मानसिक स्वास्थ्यको समस्या बढ्दै गएको अवस्थामा अब प्रदेश सरकारले सचेतना बढाउनु पर्नेमा जोड दिए ।
मन्त्री पोखरेलले अधिकांश अभिभावकका कारणले बालबालिकामा पनि मानसिक रोग देखिएको छ । यसमा अभिभावकले आफ्नो बच्चाको पहिले र अहिलेको व्यवहारमा कुनै अन्तर आयो कि आएन भनेर निकै ख्याल गर्नु जरुरी रहेको समेत बताए ।
मानिस सामान्यतया मानव मस्तिष्कले गर्ने विभिन्न कार्य बोली, चेतना, भावना, विचार, स्मृति, स्मरण शक्ति आदि कार्यमा गडबडी हुनु मानसिक समस्या हो । यस्ता विभिन्न समस्या भएका वार्षिक दुई हजार बढी बिरामी मानसिक समस्याको उपचारका लागि कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान शिक्षण अस्पतालमा आउने गरेको पाइएको छ ।
प्रतिष्ठानका अनुसार जुम्लामा आर्थिक वर्ष २०७८/२०७९ मा २ हजार ७६ जना उपचारका लागि पुगेका थिए । जसमा महिला एक हजार २२० र पुरुष ८५६ थिए । आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा बढेर २१८९ जना अस्पतालमा उपचार गर्न आउने पुगेका छन् । जसमा महिला ८७१ र पुरुष एक हजार ३१८ रहेका छन् ।
जुम्लामा मनोचिकित्सक नहुँदा कतिपय बिरामीलाई जिल्ला बाहिर जानुपर्ने बाध्यता रहेको प्रतिष्ठानका परामर्शदाता नन्दराज आचार्यले बताए । उनका अनुसार प्रतिष्ठानमा ८/९ महिनादेखि दरखास्त आह्वान गरे पनि चिकित्सक आएका छैनन् ।
जनस्वास्थ्य सेवा कार्यालय जुम्लाका प्रमुख कृष्ण सापकोटाले मानसिक स्वास्थ्यलाई मान्छेले हेर्ने दृष्टिकोण परिवर्तन भएको बताए । विगतको तुलनामा अहिले मानसिक समस्याको शङ्का लाग्नासाथ बिरामी औषधि उपचारका लागि अस्पताल आउने क्रम बढेको उनको भनाई छ ।
कर्णाली प्रदेश सरकारले मानसिक स्वास्थ्य प्रवर्द्धनका कार्यक्रमहरू प्राथमिकता दिने तथा १२ वटा औषधी आपूर्ति गरी वितरण गर्ने मानसिक स्वास्थ्य फोकल पर्सन खगेन्द्र गैरेले बताए ।
नेपाल पत्रकार महासङ्घ जुम्लाका उपाध्यक्ष दिलमाया शाहीले जुम्लामा घरेलु हिंसा, लागु औषध जस्ता कारणले मानसिक समस्याका रोगी बढेको बताइन् । उनका अनुसार मानसिक समस्या भएका व्यक्तिका लागि घरपरिवार गरै जिम्मेवार भएको देखिन्छ । ‘मानसिक समस्याका रोगीहरू सडकमा पुगेपछि सरोकारवालाले उद्धार गर्नुपर्छ त्यसपछि सम्बन्धी परिवारलाई कुनै मतलब हुँदैन । मानसिक समस्याका कारण आत्महत्या हुनेको दर पनि बढेको छ ।’ उनले भनिन् ।
