काठमाडौं—सरकारले कोरोना भाइरस (कोभिड—१९)मा दातामार्फत मात्रै विज्ञापनमा झण्डै २० करोड बढी खर्च गरेको देखिएको छ । विभिन्न दातृ निकायबाट लिएर सरकारले कोभिड—१९ विज्ञापनका लागि रकम खुलाएर नै १९ करोड ८४ लाख ११ हजार रुपैयाँ खर्च गरेको पाइएको छ ।
हेल्थ आवाजलाई प्राप्त सूचीअनुसार रकम नखुलाई झण्डै यही हाराहारीमा विज्ञापन गरिएको मन्त्रालयलाई बुझाएको विवरणमा देखिन्छ । दाताबाटमात्रै सरकारले कोरोना जनचेतनामा यति ठूलो खर्च गरेको देखिएपनि त्यसको प्रभावकारिता भने देखिएको छैन् ।
अहिले पनि काठमाडौं उपत्यकासहित देशका विभिन्न भागमा मास्क नलगाएर हिड्नेहरु उल्लेख्य देखिन्छन् । जसलाई नियन्त्रण प्रहरीलाई हम्मे परिरहेको छ । कतिसम्म भने मास्क नलगाएर हिड्नेको जमात बढ्न थालेपछि गृह मन्त्रालयले नै पक्राउ गरेर जरिवाना गर्ने निर्देशन ७७ जिल्ला प्रशासनलाई नै जारी गरेको छ । तर, यत्रो ठूलो खर्च गर्दा पनि कोरोनाबाट कसरी बच्ने भन्नेसम्मको जानकारी सर्वसाधारणसम्म पुगेको छैन ।
सामाजिक दूरी कायम गर्ने, सरसफाइजस्ता कुराहरुमा पनि जनचेतनाको अभाव देखिन्छ । कतिसम्म भने क्वारेन्टाइनको उदेकलाग्दो भद्रगोलले दातृ निकायले जनचेतनामा खर्चेको भनिएको यति ठूलो रकममाथि प्रश्न चिन्ह उठेको छ । तर, सोही प्रयोजनमा यति ठूलो रकम खर्च देखिएको छ ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. जागेश्वर गौतमसँग झण्डै २० करोड रकम कोभिड—१९ को विज्ञापनमा कुन मोडालिटीमा खर्च गरियो भनेर जिज्ञाशा राख्दा आफूलाई यसबारेमा विस्तृतमा जानकारी नभएको बताए । ‘म केही समयअघि मात्रै प्रवक्तामा भएको हुँ, यति रकम खर्च नहुनुपर्ने हो । कुन मोडालिटीमा खर्च भयो मलाई जानकारी भएन ।’
कोभिड—१९ विरुद्धको जनचेतनामा सबैभन्दा बढी खर्च गरेको युएसएडका नेपालमा प्रतिनिधी नुर पन्तले युएसएडले कुनै पनि काम आफै नगर्ने र नेपाल सरकारमार्फत खर्च गर्ने गरेको बताए ।
कसको कति खर्च ?
१) युनिसेफ, डब्लूएचओ (खर्च नखुलेको) : राष्ट्रिय शिक्षा, स्वास्थ्य तथा सूचना केन्द्रमार्फत अडियो, भिजुअल बनाएको, नेपाल टेलिभिजनबाट कोरोना केयर कार्यक्रम, कायाकैरनबाट चलाएको, साझा खबरबाट कार्यक्रम चलाएको
२) युएनएफपीए— (खर्च नखुलेको) : राष्ट्रिय शिक्षा, स्वास्थ्य तथा सूचना केन्द्रमार्फत सामाजिक सन्जालमा विज्ञापन प्रशारण गरेको
३) जिएफ÷एसएफ— (खर्च नखुलेको) : ५ वटा लोकल एफएममा हात धुने सम्बन्धी भिडियो देखाएको
४) युएसएड—१.१ मिलियन (१३ करोड १४ लाख ६ हजार रुपैयाँ) : राष्ट्रिय शिक्षा, स्वास्थ्य तथा सूचना केन्द्र र परिवार कल्याण महाशाखामार्फत १२० वटा एफएममा अवधि र नेपाली भाषामा विज्ञापन बजाएको ।
५) वाटर एड—(खर्च नखुलेको) : थारु र मैथिली भाषामा पोष्टर र पम्पलेट बनाएको, १० लाख मान्छेले सुन्ने रेडियो जिंगल बनाएको
६) आईएफआरसी र एनआरसीएस—२४ हजार ५ सय ७९.८३ स्वीस फ्रयांक (३१ लाख ३५ हजार ४ सय ३ रुपैयाँ) : रेडियो, टिभीमा म्यासेज प्रशारण, टक शो चलाएको, अनलाइनमार्फत सन्देश प्रवाह गरेको, गाउँ—गाउँका स्कुलमा भोलिन्टियर सन्चालन गरेको
७) वल्र्ड भिजन इन्टरनेशल— १ हजार ४ सय ८६ डलर (१ लाख ७७ हजार ५ सय १७ रुपैयाँ) : प्रचार—प्रसारमा खर्च गरेको
८) प्लान इन्टरनेशल—५ हजार ५ सय डलर (६ लाख ५७ हजार रुपैयाँ) : सात जिल्लाका एफएम स्टेशनमा विज्ञापनमा खर्च
९) युएसएड— ५ लाख डलर खर्च (५ करोड ९७ लाख ३० हजार रुपैयाँ) : १२९ रेडियो स्टेशनमार्फत विभिन्न जनचेतना कार्यक्रम गरेको
१०) डिएफएटी—३० हजार ३ सय ३३ अष्ट्रेलियन डलर (२५ लाख २९ हजार ४ सय ६८ रुपैयाँ): रिस्क कम्युनिकेशनका लागि खर्च गरेको
११) युएसएड—६ हजार ५ सय डलर (७ लाख ७६ हजार ४ सय ९० रुपैयाँ): विभिन्न जिल्लाका विज्ञापनमा खर्च गरिएको
१२) आईएफआरसीले नेपाल रेडक्रसमार्फत—७७ जिल्लामा रिस्क कम्युनिकेसनमा—नखुलेको
(रकमको नेपाली रूपान्तरण आजको विदेशी विनिमय दरमा आधारित छ ।)
तस्वीरः युएसएड नेपालको फेसबुकबाट
