१. हामीले प्राय जसो सुन्ने प्रश्न हाे याे हामीले कोभिड-१९ विरुद्ध भ्याक्सिन कहिले पाउँछौ ?
हामीले के बुझ्नु आवश्यक छ भने खोप विकास र निर्माणको प्रक्रिया धेरै नै जटिल छ। हामीसँग भएको तथ्य थाहाँ नै छ अहिले विश्वभर गरेर ८ देखि १० ओटा मात्रै खोप विकास भएको जुन अहिले सिमित मात्रामा प्रयोग भैरहेको छ। यो विकास हुनु ठुलो उपलब्धि हो। अहिले बनेको १४ बोलियन डोज भ्याक्सिनले विश्वको सारा जनसंख्यालाई वितरण गर्नु धेरै चुनौतीको कुरा बनेको छ। यसैले ठाउँ हो जहाँ हामीले मद्दत गर्न केहि गर्न सक्छौं। सबैभन्दा पहिले, त्यहाँ धेरै कच्चा पदार्थहरू छन् जुन खोपमा जान्छ। जुन विश्वका विभिन्न ठाउँहरूबाट लिइन्छ।
देशहरुमा पाइने यी सामाग्री निस्शुक्ल प्रवाह देखि यी वैश्विक आपूर्तिको लागि कुनै निर्यात प्रतिबन्ध र अन्य बाधा नहोस भन्ने हामीले अब यो सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ । यो पहिलो कुरा हो। दोस्रो भनेको हामी ती कम्पनीलाई प्रोत्साहन गर्न सक्छौं जोसँग निर्माण गर्ने क्षमता छ , जोसँग उत्पादन छ। जसमा थोरै उत्पादन लिने ठाउँमा ‘भर्ने र समाप्त’ गर्न केही अतिरिक्त क्षमता भएको कम्पनीहरूसँग काम गर्न सक्दछौं र त्यसपछि तपाईं यसलाई भाइल्समा राख्न सक्नु हुनेछ । तर यो खासमा भविष्यतर्फ हेर्छ जस्तै क्षमतामा सुधारको बारेमा, टेक्नोलोजी ट्रान्सफरद्वारा विश्वको सबै भागहरूमा खोपहरू उत्पादन गर्ने क्षमता बढाउने बारेमा ।
२. खोपबाट पाउने प्रतिरोध क्षमता कति लामो हुनेछ भन्ने बारे प्रमाणहरू संकलन हुँदैछ र अहिले, यति धेरै प्रकारहरू देखिएका छन् । अब मैले किन खोप लिने कि नलिने ?
– हो, तपाईले सहि सुन्नुभयो। हामी हरेक दिन केही न केही सिकिरहेका छौं। हामी यस खोपका विभिन्न क्लिनिकल परीक्षणहरूबाट पनि सिकिरहेका छौं, विशेष गरी खोप जुन प्रयोगको लागि स्वीकृत भएको छ, साथै रोलआउट्सबाट जुन देशहरूले उनीहरूको जनसंख्यामा गरिरहेका छन् र तिनीहरूको जनसंख्यामा दिइ रहेको भ्याक्सिनको उनीहरूले वास्तवमै यस प्रभावको अध्ययन गरिरहेका छन्। र यसैले हामीले अहिलेसम्ममा के देख्यौं भने खोपहरू प्रायस् गम्भीर रोग, अस्पतालमा भर्ना हुने र मृत्यु रोक्न अत्यन्त प्रभावकारी छन् । र यो अहिलेसम्म अध्ययन गरिएको सबै खोपहरू सहि हो । त्यसोभए त्यो वास्तवमै महत्त्वपूर्ण छ। र त्यो हामी चाहन्छौं। हामीले यो पनि याद राख्नुपर्दछ कि जति धेरै व्यक्तिले खोप लिन्छन त्यति भाइरसको विरूद्ध प्रतिरोधात्मक क्षमता निर्माण हुने गर्छ जसले भाइरसको आकृति बनाउने, एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा फैलिने सम्भावनाहरू जति कम हुन्छन र हामी वास्तवमै बढी उत्परिवर्तनको सम्भावना घटाउँछौं।
३. यसको साइड इफेक्टको बारे धेरै कुराहरु सुनिएको। यसको बारेमा के भन्न सक्नुहुन्छ ?
– कुनै पनि औषधि वा खोपसँग सम्बन्धित केही जोखिमहरू हुन्छन्। केहि पनि १०० प्रतिशत सुरक्षित छैन। तर जोखिम यो हुन सक्छ कि लाखौंमा एक जनाले निश्चित जटिलता पाउँदछन् । विशेष गरी यदि तिनीहरू पहिलेदेखि नै यसका लागि खतरामा छन् वा एक लाखमध्य एक जनामा खोपको गम्भीर एलर्जी देखिन्छ। अब, यी जोखिमहरू हुन्। यदि तपाईं बुझ्नुहुन्छ भने, तपाई आफै पनि अनुमान गर्न सक्नुहुनेछ र तपाई व्यक्तिहरूलाई सूचित गर्न सक्नुहुन्छ र तपाई यसलाई समस्या बन्नबाट रोक्न सक्नुहुन्छ। यी खोपहरूको प्रतिकूल प्रभाव वा साइड इफेक्टहरू संकलन गर्न त्यहाँ ठूलो प्रयास भइरहेको छ।
त्यसोभए हामीले के हेर्नु पर्छ भने खोप यस कार्यक्रमसँग कुन तरिकाबाट जोडिएको छरु र त्यसोभए तपाईले धेरै सावधानीपूर्वक हेर्नु पर्छ र कहाँ लिंक छ छैन भनेर पत्ता लगाउन कोशिस गर्नुपर्छ। त्यहाँ भ्याक्सिन र यसको तत्त्वहरूको लागि वैज्ञानिक विवरण छ जुन हामीले देखिरहेका छौंरु र के यी घटनाहरूको दरहरूमा भिन्नता छ जो ती खोप लगाउनेहरू बीच र जे भए पनि सामान्य जनसंख्यामा के हुन्छ। र यो डाटालाई धेरै ध्यान दिएर हेर्दा, वैज्ञानिकहरू र विज्ञहरूको समूहहरू कुनै विशेष उत्पादन सुरक्षित छ वा असुरक्षित छ भन्ने निष्कर्षमा पुग्छन् । हामीले कुनै पनि खोपसँग चिन्ताको विषय भएको कुनै चीज फेला पार्यौं भने हामी एउटा सल्लाहकार बाहिर निकाल्छौं ताकि सरकारले के गर्न आवश्यक पर्दछ र त्यसमा निर्भर हुँदै कार्य गर्न सक्दछन्।
– [विश्व स्वास्थ्य संगठनकी प्रमुख वैज्ञानिक डा. सौम्या स्वामिनाथनले दिएको कोरोना खोपबारे उठ्ने प्रश्नको जवाफ]
