काठमाडौं—मानसिक स्वास्थ्य समस्याले समाजमा विकराल रुप लिन थालेको भन्दै सरोकारवाला तथा विज्ञहरूले सरकार तथा नागरिक तहबाट गम्भीर कदम चाल्नुपर्ने औंल्याएका छन् । रोटरी क्लब अफ काठमाडौं र आध्यात्मिक पत्रकार समाजद्वारा मानसिक स्वास्थ्य सचेतनाका लागि आयोजना गरिएको अन्तरक्रिया कार्यक्रममा उनीहरूले कानुन र सरकारी रणनीतिमा मानसिक स्वास्थ न्यूनीकरणका लागि आवश्यक थुप्रै प्रावधान भएपनि कार्यान्वयन भने फितलो रहेको बताए ।
पूर्व स्वास्थ्य राज्यमन्त्री तथा सांसद डा. तोसिमा कार्कीले एन्जाइटी तथा डिप्रेसनजस्ता मानसिक सवास्थ्य सम्बन्धि समस्याकै कारण दैनिक रूपमा १७ देखि १९ जनासम्मले आत्महत्या गरिएको तथ्यांकले देखाएको बताइन् । सरकारले मानसिक स्वास्थ्यलाई प्राथमिकतामा राख्न नसकेको भन्दै डा. कार्कीले हरेक स्वास्थ सेवा प्रदायक संस्थाले सबै किसिमका उपचार पद्धति अपनाएर एकीकृत उपचार योजनामा जानुपर्नेमा आफूले जोड दिइरहेको जानकारी गराइन् ।
डा. प्रदीप पाण्डेले विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्यांकले ३५ प्रतिशत वयस्कमा इन्जाइटी देखिएको र हरेक आठ जनामध्ये एक जनालाई कुनै न कुनै किसिमको मानसिक समस्या रहेकोे बताए । डा. पाण्डेले यो समस्या भएका ब्यक्तिले समस्या नखोल्ने र खुलेर आफ्ना समस्यामाथि नबोल्ने हुनाले आगामी दिनमा भित्रभित्रै दोस्रो महामारीको रुप लिन सक्ने संकेत गर्दै यसबाट हुन सक्ने ब्यक्तिगत, पारिवारिक र सामाजिक खतरा कम गर्न व्यापक जनचेतना र चर्चाको आवश्यकता रहेकोमा जोड दिए।
आध्यात्मिक वक्ता स्वामी आनन्द अर्हतले वैदिक कालदेखि नै मनोवैज्ञानिक समस्या र मानसिक त्रासको अवस्था कायम भएको स्मरण गराउँदै ध्यान, ज्ञान र आध्यात्मिक वोधबाट नै शान्ति मिल्न सक्ने बताए ।
डा. हर्सना श्रेष्ठले नेपालमा हालसम्म मात्रै ४० जना ूक्लिनिकल साइकोलोजिस्टू रहेको भन्दै मानसिक स्वास्थ्य उपचारका लागि योग्य जनशक्तिको अभाव नै अहिलेको ठूलो समस्या रहेको औंल्याइन् ।
युवा अभियन्ता रन्जू दर्शनाले यो समस्याले ब्यक्ति हुँदै परिवार र सिंगो समाजलाई आक्रमण गर्ने भएकाले कानुन र रणनीतिमा भएका प्रावधानलाई शसक्त रुपले कार्यन्वयन गर्दै शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थका समस्याप्रति सामूहिक प्रयत्न गर्न सबैलाई आग्रह गरिन् ।
आयोजक संस्था रोटरी क्ल्ब अफ काठमाडौंका अध्यक्ष किशोर उप्रेतीले स्वस्थ्य समाज निर्माणका लागि मानसिक स्वास्थ सचेतनाका कार्यक्रम अत्यावश्यक देखिएकोले अभियानकै रुपमा संचालन गरिने जानकारी गराए।
