विराटनगर—उपेक्षित उष्णप्रदेशीय रोगहरुलाई रोकथाम र नियन्त्रण गर्न तीन तहको सरकारले समन्वय गरेर अगाडि बढ्नुपर्ने एक कार्यक्रममा सरोकारवाहरूले जोड दिएका छन् । सोमबार प्रदेश १ स्वास्थ्य निर्देशनालय धनकुटाद्वारा आयोजित चौथो विश्व उपेक्षित उष्णप्रदेशीय रोग दिवस, २०७९ को अवसरमा विराटनगरमा आयोजित कार्यक्रमका सहभागीहरुले यस्तो बताएका हुन् ।
विशेषगरी गर्मी ठाउँ र सिमान्तकृत समुदायमा देखिने कुष्ठरोग, लुतो, हात्तीपाइले, रेबिज, कालाजार , सर्पदंश, माटोबाट सर्ने जुका, फित्ते जुका, डेंगु र चिकनगुनिया र खस्रे रोगजस्ता १० वटा रोगहरु उपेक्षित रोगमा पर्ने गरेको बताइएको छ ।
स्वास्थ्यमन्त्री निर्मला लिम्बुले १० वटा रोगहरु प्राथमिकतामा नपरेपनि यी रोगहरु गम्भीर किसिमको भएको बताइन् । उनले स्वास्थ्य क्षेत्रका लागि संघमा बजेट भएपनि प्रदेश १ जहिले पनि ओझेलमा पर्ने गरेको गुनासो गरिन् । मन्त्री लिम्बुले रोगलाई रोकथाम र नियन्त्रण गर्न उपचारसँगै जनचेतना आवश्यक रहेकोले स्थानीय भाषालाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्नेमा जोड दिइन् ।
‘यस्ता रोगहरु नियन्त्रण र रोकथाम गर्न पर्याप्त बजेट नभेकोले चाहेअनुसार काम गर्न अफ्ट्यारो हुने गरेको छ,’ उनले भनिन्, ‘अगामी दिनमा यस्ता रोगहरुको रोकथाम र नियन्त्रणको लागि आवश्यक बजेट र स्रोत साधनको व्यवस्था गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछु ।’
स्वास्थ्य निर्देशनालय धनकुटाका निर्देशक ज्ञानबहादुर बस्नेतले रोग नियन्त्रण र निवारण गर्ने कुरामा तीन तहको सरकारले अपनत्व लिदै सबैको सहभागिता र सहकार्यमा अगाडि बढाउनुपर्नेमा जोड दिए ।
प्रदेश १ स्वास्थ्य मन्त्रालयका नीति तथा योजना महाशाखा प्रमुख डा. सुरेश मेहताले स्वास्थ्य मन्त्रालयको बजेट न्यून हुने भएकोले त्यहीअनुसार काम सुक्ष्म तहमा गर्नु पर्दा गाह्रो हुने गरेको बताए । उनले जुन क्षेत्रमा जुन रोग का संक्रमितहरु छन, त्यसलाई मध्यनजर गर्दै प्रभावित क्षेत्र औषधी सेवनसँगै जनचेजना फैलाउने काम गर्ने गरेको बताए । सरकारले विभिन्न रोगहरुको लागि बजेट छुटयाए पनि उक्त बजेट पर्याप्त नभएको उनको गुनासो थियो ।
प्रदेश १ नगरपालिका संघका प्रमुख तथा बेलबारी नगरपालिकाका प्रमुख दिलप्रसाद राईले उपेक्षित यी १० वटा रोगलाई नियन्त्रण र निवारण गर्न ३ तहको सरकारबीच एकीकृत सहकार्यको आवश्यकता रहेको बतए । उनले स्वास्थ्य क्षेत्र जटिल र संवेदनशील क्षेत्र भएकोले यसमा प्रभावकारी काम गर्न तीन तहका सरकारको समन्वयसँगै पर्याप्त बजेट आवश्यक रहेको बताए ।
प्रदेश पत्रकार महासंघ प्रदेश १ को अध्यक्ष लिलाबल्लभ घिमिरेले १० वटा रोग ओझेलमा परेको कुरा आइरहँदा राज्य स्वास्थ्य क्षेत्रमा गम्भीर नभएको बताए । सरकारको प्राथमिकतामा शिक्षा र स्वास्थ्य पर्न नसकेको बताउँदैं उनले सरकारले पत्रकारलाई स्वास्थ्य क्षेत्रमा दक्ष बनाउन अहिले पनि अगाडि नसरेको बताए ।
