न्यू इङ्गल्याण्ड जर्नल अफ मेडिसिनमा शनिबार प्रकाशित एउटा ठूलो अध्ययनअनुसार कोलेस्ट्रोल कम गर्न आवश्यक भएका तर स्टेटिन लिन नसक्ने वा नचाहने व्यक्तिहरुका लागि बेम्पेडोइक एसिड एक विकल्प हुन सक्ने जनाइएको छ ।
स्टेटिन सबैभन्दा सामान्य रूपमा निर्धारित कोलेस्ट्रोल–कम गर्ने औषधि हुन् जसले रगतमा ‘खराब’ कोलेस्ट्रोल वा कम–घनत्व लिपोप्रोटिन (एलडिएल) कोलेस्ट्रोलको रूपमा चिनिने कुरालाई कम गर्न मद्दत गर्दछ । युएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल र प्रिभेन्सनकाअनुसार कोलेस्ट्रोल घटाउने औषधि लिने ९०% भन्दा बढी वयस्कहरूले स्टेटिन प्रयोग गर्छन् ।
स्टेटिन सुरक्षित र प्रभावकारी मानिन्छ । तर, त्यहाँ लाखौं मानिसहरू छन्, जसले तिनीहरूलाई लिन सक्दैनन् वा गर्दैनन् । केही मानिसहरूको लागि यसले तीव्र मांसपेशी दुखाइ निम्त्याउँछ । क्लिभल्याण्ड क्लिनिकका हृदय रोग विशेषज्ञ, शोधकर्ता र नयाँ अध्ययनका सह–लेखक डा. स्टिभन निसेनकाअनुसार विगतको अनुसन्धानले कोलेस्ट्रोल कम गर्नु पर्ने ७% र २९% रोगीहरूले स्टेटिन सहन सक्दैनन् ।
निसेनले भन्छन्, ‘म मुटु रोगीहरू देख्छु, जुन भयानक इतिहासहरू मल्टिपल मायोकार्डियल इन्फेक्सन, कहिलेकाहीँ बाइपास सर्जरी, धेरै स्टेन्टहरू आउँछन् र उनीहरू भन्छन्, ’डाक्टर, मैले धेरै स्ट्याटिनहरू प्रयोग गरें । तर, जब म स्ट्याटिन लिन्छु, मेरो मांसपेशी दुख्छ, वा तिनीहरू’ पुनः कमजोर हुन्छन् । म सिँढी चढ्न सक्दिनँ । म यी औषधिहरू सहन सक्दिनँजस्ता समस्याहरु लिएर आउँछन् । हामीलाई यी बिरामीहरूको लागि विकल्प चाहिन्छ ।’
डाक्टरहरूसँग केही विकल्पहरू छन्, जसमा इजिटिमाइब र एक मोनोक्लोनल एन्टिबडी हुन् । जसलाई प्रोप्रोटिन कन्भर्टेज सबटिलिसिन/केक्सिन टाइप९ वा छोटकरीमा पिसिकेएस नाइन अवरोधहरू भनिन्छ ।
बेम्पेडोइक एसिड, नेक्स्लेटोल नामअन्तर्गत बेचेको विशेषगरी स्टेटिन असहिष्णु बिरामीहरूको उपचार गर्न डिजाइन गरिएको थियो । एफडिएले २०२० मा यस उद्देश्यका लागि यसलाई अनुमोदन ग¥यो । तर, यो ठूलो परीक्षण नभएसम्म मुटुको स्वास्थ्यमा औषधिको प्रभाव पूर्ण रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको थिएन । नयाँ अध्ययनलाई नेक्सलेटोलको निर्माता एस्पेरियन थेराप्युटिक्सले आंशिक रूपमा वित्त पोषित गरेको थियो ।
नयाँ अध्ययनले के फेला पारेको छ ?
अमेरिकी कलेज अफ कार्डियोलोजीज वर्ल्ड कांग्रेस अफ कार्डियोलोजीसँगको वार्षिक वैज्ञानिक सत्रमा शनिबार प्रस्तुत गरिएको अध्ययनका लागि निसेन र उनका सहकर्मीहरूले ३२ देशका १३,९७० बिरामीहरूलाई सहभागी गराएका थिए । सामान्यतयाः मस्कुलोस्केलेटल प्रतिकूल प्रभावहरूको कारणले गर्दा सबै बिरामीहरू स्टेटिन सहन नसक्ने थिए । बिरामीहरूले स्टेटिनका कारण आफ्नो हृदयघात, स्ट्रोक वा मृत्युको जोखिम कम हुने थाहा भएपनि आफूहरुले स्टेटिनहरू सहन नसक्ने भनेर लेखिएको एक सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे ।
बिरामीहरूलाई त्यसपछि दुई समूहमा अनियमित बाँडियो । एउटालाई बेम्पेडोइक एसिडले उपचार गरियो, अर्कोलाई प्लेसबो दिइयो, जसले केही गर्दैन । त्यसपछि अनुसन्धानकर्ताहरूले ती बिरामीहरूलाई करिब पाँच वर्षसम्म हेरे । परीक्षणमा पुरुष र महिलाहरूको संख्या प्रायः समान रूपमा विभाजित गरिएको थियो । र, अधिकांश सहभागीहरू, केहि ९१%, सेतो थिए, र १७% हिस्पैनिक वा ल्याटिनो थिए ।
बिरामीहरूलाई त्यसपछि दुई समूहमा अनियमित बाँडियो । एउटालाई बेम्पेडोइक एसिडले उपचार गरियो, अर्कोलाई प्लेसबो दिइयो, जसले केही गर्दैन । त्यसपछि अनुसन्धानकर्ताहरूले ती बिरामीहरूलाई करिब पाँच वर्षसम्म हेरे । परीक्षणमा पुरुष र महिलाहरूको संख्या प्रायः समान रूपमा विभाजित गरिएको थियो, र अधिकांश सहभागीहरू, केहि ९१%, सेतो थिए, र १७% हिस्पैनिक वा ल्याटिनो थिए ।
औषधिले स्टेटिनले जस्तै काम गर्छ, कोलेस्ट्रोललाई प्लाक भनिने मोमी पदार्थबाट बाहिर निकालेर जसले धमनीका पर्खालहरूमा निर्माण गर्न सक्छ र हृदयमा रक्त प्रवाहमा हस्तक्षेप गर्न सक्छ । यदि त्यहाँ धेरै प्लाक निर्माण हुन्छ, यसले हृदयघात वा स्ट्रोक निम्त्याउन सक्छ ।
‘तर स्टेटिनको विपरीत, बेम्पेडोइक एसिड कलेजोमा मात्र सक्रिय हुन्छ, त्यसैले यसले मांसपेशी दुख्ने सम्भावना कम हुन्छ,’ निसेनले भने ।
परीक्षणमा अन्वेषकहरूले बेम्पेडोइक एसिड राम्रोसँग सहन गरिएको थियो र ‘खराब’ कोलेस्ट्रोलमा प्रतिशत कमी बेम्पेडोइक एसिडको साथ २१.७% ले प्लेसबोभन्दा ठूलो रहेको फेला पारेका थिए । मुटु सम्बन्धि घटनाहरूको जोखिम– मृत्यु, स्ट्रोक, हृदयघात र कोरोनरी रिभास्कुलराइजेसन, हृदयमा रगत प्रवाह सुधार गर्ने प्रक्रिया वा शल्यक्रिया सहित– ३.४ वर्षको मध्यमा प्लेसबोको तुलनामा बेम्पेडोइक एसिडको साथ १३% कम थियो।
‘औषधिले प्राथमिक र माध्यमिक रोकथाम बिरामीहरूमा काम ग¥यो – अर्थात्, घटना भएका बिरामीहरू र पहिलो घटनाको लागि धेरै जोखिममा भएका बिरामीहरु थिए । मधुमेहका बिरामी धेरै थिए । यी धेरै उच्च जोखिम भएका मानिसहरू थिए,’ निसेनले भने. ‘त्यसैले औषधिले यसको अपेक्षाहरू पूरा गर्यो र सायद धेरै मानिसहरूले सोचेको भन्दा धेरै राम्रो गर्यो ।’
बेम्पेडोइक एसिड लिने समूहमा, प्लेसबो लिने मानिसहरूको तुलनामा गाउट र पित्तथैलीको केही थप घटनाहरू थिए ।
‘सङ्ख्या सानो छ, र हृदयघातको बिरूद्ध तौल गर्दै, मलाई लाग्छ कि धेरै मानिसहरूले भन्नेछन्, ’ठीक छ, म बरु अलिकति गाउट सहन्छु’ निसेनले भने । बेम्पेडोइक एसिडले मृत्युदरमा कुनै प्रभाव पारेको थिएन । तर, यो हुन सक्छ किनभने अवलोकन अवधि धेरै छोटो थियो कि यसले त्यस प्रकारको प्रभाव पारेको थियो । स्टेटिनमा मा पहिलेको परीक्षणहरूले उस्तै देखाएको थियो, स्टेटिनमामा धेरै अध्ययनहरूपछि मात्र वैज्ञानिकहरूले मृत्यु दरमा प्रभाव देखाउन सक्षम भएका थिए ।
यस अध्ययनमा काम नगर्ने एनवाइयू ल्याङवन हेल्थका हृदय रोग विशेषज्ञ डा. होवार्ड वेनट्राउबले भने कि उनलाई थाहा छ कि कतिपय मानिसहरूले औषधिले मृत्युदर कम नगरेसम्म सफल मान्न सक्दैनन्, तर उनी सोच्छन् कि यो अदूरदर्शी हो ।
‘मलाई लाग्छ शरीरका झोलाहरू गन्ने पछि औषधि गर्नुभन्दा धेरै कुराहरू छन्,’ उनले भने । ‘जीवन परिवर्तन गर्ने, अपांग पार्ने, र निश्चित रूपमा तपाईंको जीवनको गुणस्तर सधैंको लागि अगाडि बढ्न सक्ने चीजहरू रोक्न, र तपाईंको अगाडि बढ्ने कामहरूको लागत, राम्रो कुरा हो,’ उनले थपे ।
यो परीक्षणको नतिजा देखेर उनी खुसी थिए, किनभने यस अध्ययनका मानिसहरू प्रायः जसलाई उनले ‘बिर्सिएका व्यक्तिहरू’ले आफ्नो कोलेस्ट्रोल घटाएर यसबाट फाइदा लिन सक्छन्, ।
‘यो उनीहरूको एलडिएल १८० वा १९० वा २३० थियो जस्तो होइन, उनीहरूको एलडिएल १३९ थियो । यो हाम्रो देशमा औसत हो,’ उनले भने । प्रायः डाक्टरहरूले ती बिरामीहरूलाई उनीहरूको आहार हेर्नको लागि मात्र भन्छन्, तर उनी सोच्छन् कि यसले उनीहरूलाई औषधिबाट फाइदा दिन सक्छ ।
‘दुवै समूहको प्राथमिक र माध्यमिक रोकथामले लाभ पाएको छ, जुन मलाई लाग्छ कि एलडीएल घटाउने मात्राको साथ प्रभावशाली छ,’ उनले भने ।
यस परीक्षणमा केही सीमितताहरू छन्। यो संकुचित रूपमा ज्ञात स्टेटिन असहिष्णुता भएका बिरामीहरूमा केन्द्रित थियो। निसेनले भने, ‘परीक्षण बेम्पेडोइक एसिड स्टेटिनको विकल्प हुन सक्छ कि भनेर निर्धारण गर्न डिजाइन गरिएको थिएन ।’
‘स्टेटिन आधारशिला हुन् । यस अध्ययनको उद्देश्य स्टेटिनहरू प्रतिस्थापन गर्नु होइन, तर त्यसलाई लिन नसक्ने व्यक्तिहरूको लागि वैकल्पिक थेरापीलाई अनुमति दिनु थियो,’ निसेनले भने ।
बेम्पेडोइक एसिड स्टेटिन भन्दा धेरै महँगो औषधि हो । त्यहाँ स्टेटिनको सामान्य संस्करणहरू छन् र केहि लागत मात्र केहि डलर । बेम्पेडोइक एसिड अर्कोतर्फ कुनै सामान्य विकल्प छैन र ३० दिनको प्रयोगमा ४०० डलर भन्दा बढी खर्च गर्न पर्ने हुन सक्छ ।
‘मलाई लाग्छ कि बीमा कम्पनीहरूले के बुझ्नुपर्छ कि यो औषधि स्टेटिन भन्दा महंगो पर्ने भएकाले हृदयघात वा स्ट्रोक वा स्टेन्ट आवश्यक महँगो छ । (मायोकार्डियल इन्फ्रक्सन) मा २३% कमी एक उल्लेखनीय कमी हो,’ वेनट्रबले भने।
न्यु इङ्गल्याण्ड जर्नल अफ मेडिसिनको सम्पादकीयमा जुन अध्ययनको साथमा, ड्यूक क्लिनिकल रिसर्च इन्स्टिच्युट, ड्यूक हेल्थ, डरहममा कार्डियोलोजी विभागमा काम गर्ने डा. जोन एच. अलेक्ज्याण्डरले डाक्टरहरूले उपचार गर्दा यी परिणामहरूलाई ध्यानमा राख्नुपर्छ । उच्च कोलेस्ट्रोल भएका बिरामीहरू जसले स्टेटिन लिन सक्दैनन् यी कुरालाई ध्यान राख्नुपर्छ भने ।
‘बेम्पेडोइक एसिडका फाइदाहरू अब स्पष्ट भइसकेका छन्, र यो जानकारीलाई अझ बढी जोखिममा रहेका बिरामीहरूका लागि राम्रो प्राथमिक र माध्यमिक रोकथाममा अनुवाद गर्ने जिम्मेवारी अब हाम्रो हो, जसले परिणामको रूपमा, थोरै हृदयघातका घटनाहरूबाट लाभ उठाउनेछन्,’ अलेक्ज्याण्डरले लेखे।
डा. मनेश पटेल, एक कार्डियोलोजिस्ट र अमेरिकन हार्ट एसोसिएसनका स्वयंसेवक जो अध्ययनको हिस्सा थिएनन्, उनले भने कि प्रदायकहरूले केही बिरामीहरूको लागि बेम्पेडोइक एसिड निर्धारण गरिसकेका छन्, तर यो नयाँ अनुसन्धानले उनीहरूलाई चाँडै प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने लाग्छ । ‘हामीले तपाईंको एलडिएललाई उल्लेखनीय रूपमा कम गर्न सक्छौं भने, हामी मानिसहरूको हृदय स्वास्थ्यमा सुधार गर्छौं भनेर देख्न जारी राख्छौं ।हामीलाई त्यो पूरा गर्न कोसिस गर्न हाम्रो कविवरमा धेरै फरक तीरहरू चाहिन्छ,’ पटेलले भने।
हृदय रोग संसारमा पुरुष र महिलाहरूको मृत्युको पहिलो कारण हो । सिडिसी अनुसार, हृदय रोगबाट अमेरिकामा प्रत्येक ३४ सेकेन्डमा एक व्यक्तिको मृत्यु हुन्छ । सन् २०२० मा मात्रै अमेरिकामा ६९७,००० मानिसको मुटु रोगबाट मृत्यु भयो– जुन ओक्लाहोमा सहरको जनसंख्या जत्तिकै हो ।
‘स्टेटिनको लागि योग्य व्यक्तिहरूको संख्यालाई ध्यानमा राख्दै, जुन पहिले नै लाखौं बिरामीहरू छन्, स्टेटिनहरू सहन नसक्ने मानिसहरूको संख्या लाखौंमा छ,’ निसेनले भने । “यो एक ठूलो सार्वजनिक स्वास्थ्य समस्या हो र मलाई लाग्छ कि हामीले यसलाई प्रत्यक्ष रूपमा सम्बोधन गर्ने कुराको साथ आएका छौं ।“
सिएनएनबाट भावानुवाद
