योनीश्राव भन्नाले योनीबाट तरल पदार्थ श्राव हुनु वा बग्नु भन्ने बुझिन्छ । चिकित्सा क्षेत्रमा ‘भेजाइनल डिस्चार्ज सिन्ड्रोम’ भनिने योनीश्रावलाई महिलामा हुने सामान्य एवम् साझा अवस्थाको रुपमा लिइन्छ । तर, कतिपय अवस्थामा यसले महिलामा संक्रमणको जोखिम बढाउने गर्छ ।
असामान्य गन्ध, पहेँलो तथा हरियो स्थिरता भएको श्रावलाई भने असामान्य श्राव मानिन्छ । ‘ब्याक्टेरियल इन्फेक्शन’ प्रायजसोः मुख्य श्रावको कारक तत्व हो । यदि तपाईमा गन्धपुर्ण श्राव हुन थालेको छ भने तपाईले तुरुन्त चिकित्सकको परामर्श लिनुपर्दछ ।
योनीश्रावका प्रकार
योनीश्रावका पनि थुप्रै प्रकारहर रहेका छन् । यस्ता प्रकार योनीबाट श्राव हुने तरल पदार्थको रङको माध्यमबाट पनि छुट्याउन सकिन्छ । तीमध्ये केहि श्रावलाई सामान्य मानिन्छ भने केहि संक्रमण तथा यौनरोगका संकेत पनि हुन्छन् । जुन निम्न अनुसार रहेका छन्ः
सेतो :- सेतो श्राव विशेषगरी महिनावारी चक्रको शुरु वा अन्त्यतिर देखा पर्दछ । यसलाई सामान्य अवस्था मानिन्छ । तर, सेतो–बाक्लो, चिलाउने तथा चीजजस्तो ढिक्का रुपमा देखिने श्राव भने यौन संक्रमणको संकेत हो ।
सफा तथा पानी जस्तो :- सफा एवम् पानीदार रुपमा हुने श्राव एकदमै सामान्य अवस्था हो । यो मासिक रुपमा जुनसुकै बेला पनि हुनसक्छ । यो विशेष रुपमा शारीरिक व्यायामपछि हुने गर्दछ ।
सफा तथा लचिलो :- जब योनीबाट बग्ने श्राव सफा हुदाहुदै पनि पानीदार हुनुको साटो लचिलो हुन्छ। यसले तपाईको ओभुलेशन(गर्भाधारण) तर्फ संकेत गर्दछ । यसर्थ ओभुलेशनको समयमा देखिने यो सामान्य श्राव हो ।
खैरो तथा रक्तरंजित :- ब्राउन(खैरो) वा रक्तरंजित श्राव सामान्य हो । विशेषगरीः यो महिनावारी चक्रको क्रममा देखिन्छ । यस किसिमको श्राव महिनावारीको अन्त्यतिर रगताम्य देखिनुको साटो खैरो रुपमा देखिन्छ । यसप्रकारको श्रावमा केहि रगतका छिटाहरु पनि देखिन्छन् । जसलाई स्पोटिङ पनि भनिन्छ ।
स्पोटिङ महिलामा सामान्यतया :- महिनावारीको समय वा कुनै पनि नियोजनका साधन प्रयोग नगरी गरिएको सम्भोग पश्चात् देखिन्छ । यस्तै गर्भावस्थामा देखिएको स्पोटिङ भने गर्भपतनको संकेत हो । तसर्थ यस्तो अवस्थामा भने सम्बन्धित स्त्री तथा यौन विशेषज्ञसंग सल्लाह लिनुपर्दछ । कमै मात्रामा देखिने ब्राउन एण्ड ब्लडि(खैरो र रक्तरंजित) श्राव पाठेघर क्यान्सरको लक्षण पनि हो । यस्तै यो फाइब्रोइड्स(गर्भाशयमा हुने असामान्य वृद्धि) हुदा पनि देखिने गर्छ । जसकारण पनि महिलाले प्रत्येक वर्ष आफ्नो यौन स्वास्थ्य जाँच गराउनु पर्छ ।
पहेलो तथा हरियो :- पहेँलो तथा हरियो श्राव बाक्लो एवम् बाफजस्तो र गन्धपूर्ण हुने अवस्था सामान्य होइन । यो ट्राइकोमोलाइसिसको लक्षण हो । यो विशेषतः महिलामा सम्भोगको क्रममा सर्छ ।
– एजेन्सी
