करिब दुई दशक पहिले कपाल झर्ने समस्या जीवनको मध्यम उमेरसँग जोडिएको थियो । तर, अहिले मानिसहरु सानै उमेरमा यस्ता समस्याको सामना गरिरहेका छन् । स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार खराब जीवनशैली, आनुवंशिक विकार, धुम्रपान, गुणस्तरहीन खानेकुरा र उच्च तनावका कारण कम उमेरमा नै यस्ता समस्या हुने गरेका छन् । टाउकोको समस्या पनि कम उमेरमा कपाल झर्ने कारण हुन सक्छ ।
कपालको समस्या निको पार्न मानिसहरु विभिन्न प्रकारका औषधिहरुको प्रयोग गर्छन् । स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार यस्ता समस्याबाट पीडित व्यक्तिहरूको लागि योग उत्तम उपाय हुनसक्छ । योगको माध्यमबाट टाउकोमा रक्तसञ्चार बढाएर कपाल झर्ने समस्या कम गरी नयाँ कपाल ल्याउन मद्दत गर्छ ।
कपाल झर्ने रोकथाममा योग कत्तिको प्रभावकारी छ?
२०१७ को एक अध्ययन अनुसार, अत्याधिक तनावले कपाल झर्न सक्छ । धेरै तनाव लिनुले शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीको प्रतिक्रियालाई असर गर्न सक्छ जसले (सामान्यतया अस्थायी रूपमा) कपालको वृद्धिलाई कम गर्छ । योगको माध्यमबाट तनाव स्तर कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ । अर्को २०१६ अध्ययनले धेरै योग मुद्राहरूले सीरम कोर्टिसोल स्तर कम गर्न मद्दत गर्दछ, जसले तनाव बढाउने पत्ता लगायो ।
अधोमूख शवासन
योग गुरुहरूका अनुसार अधोमुख शवासनले टाउकोमा रगतको प्रवाह बढाउन मद्दत गर्छ । कपालको समस्या हटाउन यो योग आसनका धेरै फाइदाहरू हुन सक्छन् । यो योग गर्नको लागि सबैभन्दा पहिले आफ्नो हात र खुट्टा भुइँमा स्थिर गर्नुहोस्। अब शरीरलाई टेबलको स्थितिमा ल्याउनुहोस् । अब शरीरको सबै जोर हातमा राखेर खुट्टालाई उल्टो भि आकारमा फैलाउनुहोस् । मेरुदण्ड सीधा राखेर शरीरको माथिल्लो भागलाई माथि तान्नुहोस् । एक मिनेट यस स्थितिमा बसेपछि, सामान्य स्थितिमा फर्कनुहोस् ।
वज्रासन
यो योग आसन कपाल झर्ने समस्या कम गर्न धेरै प्रभावकारी मानिन्छ । यो योग आसनले शरीरमा रक्तसञ्चारलाई ठीक राख्न निकै फाइदाजनक हुन्छ । यसका लागि आफ्नो खुट्टाको औंलाको भरमा बस्नुहोस् र शरीरको तौल आफ्नो कुर्कच्चामा छोड्नुहोस् । दुवै हत्केलालाई तिघ्रामा राख्नुहोस् र कम्मरलाई सीधा राख्नुहोस् । लामो सासलिनुहोस् । यो योगासम दैनिक ५–७ मिनेटसम्म गर्नुपर्छ ।
बालासना
बालासन अर्थात् बच्चाको मुद्रा तनाव कम गर्नको लागि सबैभन्दा लाभदायक आसन मध्ये एक हो । यो आसन दैनिक बिहान खाली पेटमा गर्नाले सबै रोगबाट मुक्ति मिल्छ । यो योग अभ्यास गर्न म्याटमा वज्रासनमा बस्नुहोस् । अब श्वास लिँदा दुवै हातलाई सिधा टाउकोभन्दा माथि उठाउनुहोस् । श्वास छोड्दा अगाडि झुक्नुहोस् र हत्केला र टाउको भुइँमा आराम गर्नुहोस् । लामो सास लिनुहोस् र सास छोड्नुहोस् । दुवै हातका औंलाहरू जोडेर टाउकोलाई हत्केलाको बीचमा बिस्तारै राख्नुहोस् । यो व्यायाम दैनिक गर्नुहोस् ।
अमरउजालाबाट भावानुवाद
