काठमाडौं– कुनै पनि मन्त्रालयको महाशाखाको प्रमुख तोक्ने काम सम्बन्धित मन्त्रालयका मन्त्रीको हो । सह-सचिवस्तरको कुन कर्मचारीलाई मन्त्रालयभित्र कहाँ के जिम्मेवारी दिने भन्ने कुरा मन्त्रीले मुल्यांकन गर्ने हो ।
तर, स्वास्थ्य तथा जनसख्या मन्त्रालयमा समन्वय महाशाखा प्रमुख बनाउन शक्ति केन्द्रहरु मरिहत्ते गरेर लागिरहेको पाइएको छ । शक्ति केन्द्रहरुको रोजाइमा फरक–फरक कर्मचारी परेपछि स्वास्थ्यमन्त्री भवानीप्रसाद खापुङले एक महिनादेखि खाली रहेको सो महाशाखामा प्रमुख नियुक्त गर्न सकेका छैनन् । सो महाशाखाकी निवर्तमान प्रमुख डा. संगीता मिश्रा १२ औं तह प्रमुख विशेषज्ञमा बढुवा भएपछि खाली रहेको छ । बढुवा भएतापनि अघोषित रुपमा डा. मिश्राले नै सो महाशाखा चलाउँदैं आएकी छन् ।
मन्त्रालय स्रोतका अनुसार सो महाशाखामा आउन अहिले मधेश प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयका प्रमुख विजय झा नेकपा (एस) का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालको सिफारिस लिएर मन्त्री खापुङलाई दबाब दिइरहेका छन् । उनलाई प्रमुख बनाउन फाइल अगाडि बढिसकेको अवस्थामा राज्यमन्त्री हिराचन्द्र केसीले फिर्ता गरिदिएका छन् । ६ महिनाअघि ११ औं तहमा बढुवा भएका उनी चैतमा अनिवार्य अवकाश पाउँदैछन् । पार्टी अध्यक्षकै सिफारिस भएकाले मन्त्री खापुङले नाइ भन्न सकेका छैनन् ।
सो महाशाखामा आउन तीव्र आकाक्षा बोकेर शक्ति केन्द्र धाउनेमा मन्त्रालयमा ११ औ तहकी रिता जोशी पनि छन् । सुदूरपश्चिम गृह क्षेत्र भएकी उनी प्रधानमन्त्रीका स्वकीय सचिव भानु देउवाको पावरमा स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीदेखि सचिवहरुसम्मलाई दबाब दिइरहेकी छन् ।
अनिवार्य अवकास पाउन चार महिना मात्र बाँकी रहेकी उनी यसअघि एक महिनाका लागि सोही महाशाखा प्रमुख भएकी थिइन् । कार्यक्षमता कमजोर रहेको भन्दै उनलाई जिम्मेवारीबाट हटाइएको थियो । झाको साटो उनलाई सो महाशाखा प्रमुखको जिम्मेवारी दिनुपर्छ भन्नेमा राज्यमन्त्री केसी पनि सकारात्मक छन् ।
राज्यमन्त्री केसी यदि जोशीको नहुने हो भने उनका ‘अघोषित सल्लाकार’ समेत रहेका गृह जिल्ला दाङका चिकित्सक डा. सर्वेश शर्मालाई समन्वय महाशाखा प्रमुख बनाउनुपर्ने अडानमा छन् । उनी पनि केही समयअघि मात्रै ११ औं तहमा बढुवा भएका हुन् ।
मन्त्रालयको सचिव तथा प्रमुख विशेषज्ञहरुको रोजाइमा भने ६ महिना अघि ११ औं तहमा बढुवा भएकी यशोदा अर्याल छिन् । मन्त्रालय स्रोतका अनुसार अर्याललाई सो महाशाखा प्रमुख नदिने हो भने प्रवक्ताको जिम्मेवारी दिनुपर्नेमा दुवै सचिव र प्रमुख विशेषज्ञहरुले अडान राखेपछि सोही अनुसार फाइल अगाडि बढेको थियो । त्यसमा पनि राज्यमन्त्री केसीले विगतमा रहेको समन्वय महाशाखा प्रमुख नै प्रवक्ता हुने प्रचलन कायम राख्नुपर्ने भन्दै असहमति जनाउँदै फाइल फिर्ता गराएका छन् ।
किन रोजाइमा समन्वय महाशाखा ?
मन्त्रालयका ५ महाशाखामध्ये कामका हिसाबले नीति, योजना, अनुगमन तथा मुल्यांकन महाशाखापछिको आकर्षक महाशाखामा यो पर्छ । यो रोजाइमा पर्नुमा तीन प्रमुख आकर्षण रहेको मन्त्रालयका उच्च अधिकारी बताउँछन् ।
पहिलो, अधिकांश स्वास्थ्यका कार्यक्रममा विदेशी दातृ निकायको पुछ्र्रे बजेट झुण्डिएको छ । पुछ्र्रे बजेटका कारण दाताहरुले मन्त्रालयका सानादेखि ठूला सबै कार्यक्रममा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छन् । दाताहरुसँग नजिकिएर विदेश भ्रमणदेखि रिटायर्ड भएपछि पनि जागिरका लागि लविङ गर्न यो महाशाखामा नेतृत्व लिएपछि सहज हुने हुन्छ ।
दोस्रो, निजी तथा सामुदायिक स्वास्थ्य संस्थाले सामाग्री ल्याउँदा हुने भन्सार छुटको सिफारिसमा कलम चल्ने महाशाखा हो । यही महाशाखाले सिफारिस दिएको भरमा करोडौंका स्वास्थ्य सामाग्रीमा सरकारले भन्सार छुट दिन्छ ।
तेस्रो, आकर्षण भनेको प्रवक्ताको समेत जिम्मेवारी हो । मन्त्रालयभित्रका हरेक कुराकाको सूचनाको केन्द्रसँगै सञ्चार माध्यमसँग पनि सम्बन्ध निकट हुने हुँदा यो महाशाखामा आउन स्वास्थ्यका कर्मचारीको लविङ हुने गर्छ ।
यो पनि पढ्नुस
