२०८० चैत्र १६, शुक्रबार
Health Aawaj logo
गृहपृष्ठप्रदेश खबरनिरन्तर सेवामा प्रा.डा. लम्साल

निरन्तर सेवामा प्रा.डा. लम्साल


प्रा. डा. दिनेशकुमार लम्साल मुलुकको प्रमुख अस्पताल सिभिल सर्भिस अस्पतालको फ्यामिली मेडिसिन एण्ड इमर्जेन्सी मेडिसिनका विभागीय प्रमुख हुन् । त्यसबाहेक डा. लम्साल सिभिल अस्पताललाई सन् २०२१ मा एकेडेमिक संस्थाका रुपमा विकास गर्न गठन भएको एकेडेमिक काउन्सिलका निर्देशक पनि हुन् । नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्को इथिकल रिभ्यु बोर्डका सदस्य, सिभिल अस्पतालको चीन इन्टर्नसीप कार्यक्रमका कोर्डिनेटर, सिभिल हब सेटेलाइट हस्पिटलका कोर्डिनेटर र स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको आपत्तकालीन स्वास्थ्य व्यवस्थापन केन्द्रको टेक्नीकल कमिटीका सदस्य उनका थप जिम्मेवारी हुन् । डा. लम्साल जिपीईएमएएनका उपाध्यक्षसमेत छन् ।

अहिले डा. लम्साल सिभिल अस्पतालको इन्स्टिच्युसन रिसर्च रिभ्यु बोर्डका दोस्रो कार्यकाल अध्यक्ष छन् । सन् २०१८ मा नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्को रिभ्यु बोर्ड गठन गर्दा पनि अध्यक्ष नै रहेका थिए । अहिले उक्त बोर्डमा सदस्यसचिवका रुपमा डा. विकलचन्द्र शाक्य र सदस्यहरुमा डा. कमल शर्मा लम्साल, डा. परिमल आचार्य, डा. जितेन्द्र परियार, डा. विशेष शर्मा पौडेल, डा. इशा श्रेष्ठ, डा. सुदीपचन्द्र दाहाल, र मंगलमाया प्रजापति रहेका छन् भने आमन्त्रित सदस्यमा डा. पियुष दाहाल छन् ।

सरल स्वभावका डा. लम्साल रुपन्देहीको करैयामा जन्मिएका हुन् । उनको बाल्यकाल एकदमै पिरमिटीभ रुपमा बितेको थियो । किसान परिवारमा जन्मिएका उनको गाउँमा स्कुल पनि थिएन् । त्यही कारण उनले प्रारम्भिक शिक्षा आँपको बगैचामा इटटा बिच्छयाएर र बोरा बिछ्याएर पढेको झल्झल्ती सम्झन्छन् ।

‘हामी पानी पनि खोलाको खान्थ्यौं,’ उनले सुनाए । विस्तारै उनको गाउँमा स्कुल स्थापनाको कार्य अगाडि बढाइयो । स्कुल बन्दा त्यहाँका विद्यार्थी एक/दुई पिरियड श्रमदान गर्थे ।

मणिग्राम शान्ति नमुना माध्यमिक विद्यालयबाट उनले एसएलसी उत्तीर्ण गरेका हुन् । ‘०४२—०४३ तिर मैले त्यो स्कुलबाट एसएलसी उत्तीर्ण गरे,’ हालैको एक विहान हेल्थआवाजसँग उनले भने, ‘म त्यो बेला जिल्लाकै टपर भएको थिए ।’ त्यसपछि उच्च शिक्षा पढ्नका लागि उनी काठमाडौं आए । उनले काठमाडौंको त्रिचन्द्र क्याम्पसबाट आईएस्सी उत्तीर्ण गरे ।

त्यसपछि उनी हेल्थ असिस्टेन्ट (एचए) पढ्नका लागि महाराजगन्ज क्याम्पस गए । महाराजगन्ज क्याम्पसबाट एचए सकेपछि उनले केही समय पाटन अस्पतालमा काम गरे । पाटन अस्पतालमा काम गर्दागर्दै उनले सन् १९९४ बंगलादेशमा छात्रवृत्तिमा एमबीबीस पढ्नका लागि छानिए । बंगलादेशस्थित तत्कालीन नेपाली राजदूतले आफन्तलाई त्यो कोटामा छानेपछि उनी एमबीबीएसको अधुरो सपना बोक्दैं नेपाल फर्किए । ‘मेरो जीवनमा त्यो दुःखद् कुरा भयो । तर, मेरो पढाइ रोकिएन्,’ उनले भने।

‘जहाँ इच्छा, त्यहाँ उपाय’ उनले एमबीबीएसका लागि निरन्तर अवसरहरु खोजी नै रहे । लगतै डा. लम्सालले रसियामा छात्रवृत्तिमा एमबीबीएस पढ्ने अवसर पाए । सन् १९९८ मा उनी एमबीबीएसको पढाइ कसेर रसियाबाट नेपाल फर्किए । त्यसपछि उनले कान्ति बाल अस्पताल, बुटवलस्थित आम्दा अस्पताल, गंगालाल हृदयरोग केन्द्रमा काम गरे । ‘गंगालालमा काम गर्दागर्दै म स्थायी भए,’ उनले भने, ‘त्यही बेला काजमा १ वर्ष वीर अस्पतालमा पनि काम गरे ।’

त्यही क्रममा उनले एमडीका लागि विपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानमा नाम निकाले । छात्रवृत्तिमा नाम निकालेपछि सन् २००२ मा उनी इन्टरनल मेडिसिनमा एमडी गर्न धरान गए । त्यहाँबाट उनले सन् २००५ मा एमडी सके । त्यसपछि उनले विभिन्न अस्पतालमा रहेर बिरामी हेरे । त्यहीक्रममा उनी चीनमा थ्री गर्जेज युनिभर्सिटी र गएर भिजिटिङ प्रोफेसरका रुपमा पढाए । चीनबाट फर्केर आएपछि उनले पुनः ६ महिना वीर अस्पतालमा काम गरे ।

त्यसपछि उनले काठमाडौं मेडिकल कलेजमा लेक्चररका रुपमा काम गर्न थाले । यही क्रममा वि.सं. २०६६ सालमा निजामती कर्मचारी अस्पतालले सेवा सुरु ग¥यो । डा. दिनेशलाई अस्पताल विकासका लागि काम गर्न आग्रह गरियो । ‘निजामती अस्पताललाई राम्रो बनाउनका लागि नै म यहाँ आएको हो,’ उनले भने, ‘यहाँ काम गर्दागर्दै म चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान (न्याम्स) मा पनि प्रोफेसर भए ।’

सिभिल सर्विस अस्पतालको गठन आदेशमा पनि एकेडेमिक नै लेखिएको छ । डा. लम्साल नेतृत्व गरिरहेको सिभिलको एकेडेमिक काउन्सिलले अस्पतालका शैक्षिक गतिविधीहरु विकासमा काम गरिरहेको छ । शैक्षिक गतिविधीहरु अगाडि बढाउनका लागि सिभिल अस्पतालले न्याम्ससँग वि.सं. २०७१ सालमा सम्झौता गरेर कामहरु अगाडि बढाइरहेको छ । जसअन्तर्गत मेडिसिन, सर्जरी, अर्थोपेडिक्स, इमर्जेन्सी, फ्यामिली मेडिसिन, गाइनोकोलोजी, एनेस्थेसियोलोजी, अंकोलोजी र हेमाटोलोजीका एमडी/एमएसका रिजेडेन्टहरुलाई पढाइरहेको छ ।

यस्तै, मेडिसिन, हेमाटोलोजी, अर्थोपेडिक्स, इमर्जेन्सी, फ्यामिली मेडिसिन र गाइनोकोलोजीमा पाकिस्तानको एफसीपीएसको पोष्ट ग्राजुयसन कोर्स चलाइरहेको छ । यस्तै, सिभिलको वि.सं. २०७४ मा इन्टरनेशनल गाइनोकोलोजिक सोसाइटीसँग पनि ग्लोबल करिकुलम एण्ड मेन्टरसीप प्रोग्रामअन्तर्गत अंकलोलोजी फेलोसीपका लागि सम्झौता भएको छ भने वि.सं. २०७८ मा न्याम्ससँग डिएमको हेमाटोलोजी र अर्थोप्लास्टी फेलोसीपका लागि सम्झौता भइसकेको छ ।

‘४०—५० जना न्याम्सका रेजिडेन्टहरु यहाँबाट ट्रेनिङ लिएर पासआउट भइसकेका छन्,’ डा. लम्साल भन्छन्, ‘अन्य एकेडेमिक कुरामा पनि न्याम्ससँग सम्झौता हुँदैछ । विदेशका केही संस्थाहरुसँग पनि हामी सम्झौता गर्दैछौं । एक किसिमले हाम्रो अस्पताल पूर्णतयाः एकेडेमिक वातावरणमा छ । यहाँकै वस्तुगत तथा फ्याल्टीका हिसाबले सक्षम भएकाले हामीले यसलाई एक्सटेन्सन प्रोग्राममा लगेर सबल बनाउने हाम्रो लक्ष्य हो । बजेट बनेर बोर्डबाट पनि पास भइसकेको छ ।’ उनकाअनुसार अस्पतालको र देशको आवश्यकता हेरेर बीएस्सी, बीएन नर्सिङका कार्यक्रमहरु, प्याथालोजीमा बिएमएलटी चलाउने र रेडियोलोजीमा टेक्नीसीयनहरु उत्पादन गर्ने हिसाबले अहिले कामहरु भइरहेका छन् । सिभिल झण्डैं आधा दर्जन अन्तर्राष्ट्रिय एकेडेमिक इन्स्टिच्युटसँग एकेडेमिक प्रोग्रामका लागि सहकार्य गरेको डा. लम्साल बताउँछन् ।

यसबाहेक सिभिलले विभिन्न अनुसन्धान तथा अनुसन्धानमूलक प्रकाशनहरु समेत गर्दै आएको छ । थुप्रै राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलमा पनि सिभिलमा भएका अनुसन्धानहरु प्रकाशित भएका छन् । ‘अन्तर्राष्ट्रिय अनुसन्धानहरु पनि यहाँ भइरहेका छन् । अब छिट्टै युनिट गठन गरेर पब्लिकेसन्स पनि गर्ने तयारीमा छौं,’ उनले भने, ‘हामीले यहाँ फ्याकल्टी विकास गर्न सक्यौं भने पछि त्यही फ्याकल्टीले काम गर्छ । रेजिडेन्टले उपचार गर्दाखेरि त्यसको क्वालिटीमा पनि फरक पर्छ । ह्युमन रिसोर्स पनि विकास हुन्छ । सरकारलाई पनि इन्भेष्ट गर्नै नपर्ने हुन्छ ।’ विश्व स्वास्थ्य संगठन र नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले पनि सिभिलमा केही अनुसन्धानहरु गरेको छ, जसमा डा. लम्साललगायतका चिकित्सकहरु संलग्न छन् ।


क्याटेगोरी : प्रदेश खबर
ट्याग : #प्रा.डा. दिनेश लम्साल, #सिभिल सर्भिस अस्पताल


तपाईको प्रतिक्रिया दिनुहोस


ट्रेण्डिङ