नेपाल चिकित्सक संघ (एनएमए) को आसन्न निर्वाचनका गण्डकी प्रदेश मातहतको संक्रामक तथा सरुवा रोग अस्पतालका कार्यकारी निर्देशक डा. विकास गौचन गण्डकी प्रदेशतर्फको केन्द्रीय उपाध्यक्ष पदका लागि उम्मेदवार बनेका छन् । त्यसो त उनी निर्वाचनमा विजयी भए गण्डकी प्रदेश संयोजकको भूमिकामा रहने छन् । अस्पतालमा प्रमुख जिम्मेवारी सम्हालेका गौचनको एनएमएमा केन्द्रीय समितिमा उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी किन भन्नेबारे हेल्थ आवाजका लागि सुनील सापकोटाले गरेको कुराकानी यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ :
अस्पतालको कार्यकारी निर्देशक भएर काम गर्नुभएको तपाईं एनएमएमा उपाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिनुभएको छ, किन ?
अस्पतालको कामबाहेक एनएमए फरक क्षेत्र हो । यसमा थप मिहिनेत गर्नुपर्ने हुन्छ । पहिलेदेखि उठाइएका इस्युज प्रक्रियागत रुपमा टुंग्याउनुर्छ भन्ने हो । अस्पतालमा रहेर काम गर्दा प्रत्यक्ष बिरामीको सेवा हुन्छ भने एनएमएमा रहँदा नीतिगत सेवामा योगदान पुर्याउन सकिन्छ भन्ने हो । प्रत्यक्ष सहभागी हुने भनेको त ३/४ महिनामा हो, त्यति धेरै समय त दिनुपर्दैन । केन्द्रीय उपाध्यक्ष पद भएपनि धेरै जिम्मेवारी प्रदेशसँग सम्बन्धित हुन्छ तसर्थ प्रदेशभित्रका चिकित्सकका तथा अस्पताल र बिरामीका लागि उचित नीति निर्माणमा सघाउने उद्देश्यले केन्द्रीय उपाध्यक्ष पदमा मैले उम्मेदवारी दिएको हुँ ।
लगभग ७० वर्षभन्दा बढीको इतिहास छ । ३२ हजार चिकित्सक हुनुहुन्छ । तर, स्वास्थ्य सेवा सहज छैन । स्वास्थ्य सेवा सहज बनाउन नीतिगत सुधार आवश्यक छ । एनएमए नेपाल सरकारसँग समन्वय गरेर सुझाव दिने विज्ञहरुको संस्था हो । यसमा बसेर काम गर्दा स्वास्थ्य क्षेत्रमा सुधार गर्न सकिन्छ । चिकित्सकको वृत्ति विकासमा सुधार ल्याउन सकिन्छ । यसमा बसेर काम सरकारसमक्ष सुधारका योजना पुर्याउन सकिन्छ । त्यसैले मेरो उम्मेदवारी हो ।
तपाईं प्राइभेट प्राक्टिस नगर्ने डाक्टर हुनुहुन्छ । डाक्टरहरु प्राइभेट प्राक्टिस नगरी सम्भव नै छैन भन्छन् । यसबारे तपाईंको धारणा के हो ?
‘एक स्वास्थ्य संस्था, एक चिकित्सक’ हाम्रो महत्वपूर्ण एजेन्डा हो । ‘एक स्वास्थ्य संस्था, एक चिकित्सक’मा ध्यान दिँदा सेवा र सुविधा राम्रो हुन्छ । तलब सुविधामा एकरुपता आउनुपर्छ भन्ने मेरो विचार हो । पारिश्रमिक राम्रो हुँदा चिकित्सक चिकित्सकलाई एक स्वास्थ्य संस्था, एक चिकित्सक योजना सफल बनाउन सकिन्छ । यो चिकित्सक, स्वास्थ्य संस्था र बिरामीहरुको हितमा हुन्छ । पेसागत मर्यादासमेत यससँग जोडिएको हुन्छ ।
अहिले नेपालमा स्वास्थ्यकर्मी पलायन हुने डरलाग्दो अवस्था छ, स्वास्थ्यकर्मी टिकाउनु मुख्य समस्या छ । समयमै रोक्न सकेनौं भने नेपालको स्वास्थ्य प्रणाली आशालाग्दो देखिँदैन् । हामीले यसलाई रोक्न के गर्न सकिन्छ भन्ने सुझाव दिन सक्छौं । अहिलेको तथ्यांकअनुसार ३२ हजारमध्ये १४ सय चिकित्सक सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा कार्यरत हुनुहुन्छ । ठूलो संख्या गैरसरकारी क्षेत्रमा हुँदा आम नागरिकले स्वास्थ्य क्षेत्रमा खर्च गर्नुपर्ने अवस्था छ । सरकारी अस्पतालमा चिकित्सक संख्या बढाउने हो भने बिरामीको खर्च र चिकित्सक पलायन रोक्न सकिन्छ । चिकित्सकलाई कुनै न कुनै समयमा सरकारी चिकित्सकको रुपमा काम गर्नैपर्ने नियम ल्याउने हाम्रो योजना हो । पलायन कम गर्न सकिँदा बिरामीलाई सेवा लिन सहज हुनेछ, चिकित्सकलाई पनि काम गर्ने वातावरण हुनेछ । अध्ययनपछि चिकित्सकलाई सरकारी सेवामा काम गर्नैपर्ने नियम स्थापित गराउन मेरो प्रतिबद्धता रहन्छ ।
राजनीतिमा सक्रिय हुने खुट्किलोको रुपमा एनएमए रोज्नुभएको हो ?
मैले अध्ययन गरिसकेपछि मेरो उद्देश्य चिकित्सकीय सेवा दिने नै हो । तर, कतिपय नीतिगत कुरामा राज्य नै पछि पर्दाे रहेछ । नीतिगत कुरा सुधारका लागि विशुद्ध पेशागत विकास गरेर अन्तर्राष्ट्रियस्तरको सेवा सुविधाका लागि झक्झक्याउने ठाउँ नै एनएमए हो । त्यसैले मेरो उम्मेदवारी हो । मलाई राजनीतिमा सक्रिय हुने इच्छा छैन । हामीले लामो समय अध्ययन गरिसकेपछि राजनीतिमा लाग्नु पनि हुुँदैन । हाम्रो विज्ञताअनुसार सेवा दिन सके आम नागरिकका लागि र हामी आफैंका लािग पनि उचित हुनेछ ।
एनएमए उपाध्यक्ष पदमा तपाईंलाई किन जिताउने ?
मेरा थोरै एजेन्डा छन् । १२ हजार सदस्य हुनुहुन्छ । ३२ हजारभन्दा चिकित्सक हुनुहुन्छ । धेरैभन्दा धेरै चिकित्सक भएको संस्था बनाउने । राज्यको तहबाट पाउने पारिश्रमिक एकदमै न्यून भएकाले चिकित्सक पलायन हुने अवस्था छ । यसलाई रोक्न पारिश्रमिक समायोजनमा मेरो भूमिका रहनेछ । पेशागत वृत्ति विकास र सुरक्षामा महत्वपूर्ण योगदान गर्नेछु ।
