अधिकांश मानिसहरु छाती दुखेपछि मुटु सम्बन्धित रोग लागेको होकी भनेर डराउने गर्छन। तर सधैँ मुटुरोगले मात्र छाती दुख्छ भन्ने हुँदैन । मुटुरोगको शंका गरी चिन्तित हुनु अघि पहिला छातीको दुखाइबारे राम्ररी बुझ्नुपर्छ।
किनभने, ९० प्रतिशतभन्दा बढी मानिसमा छाती दुख्ने कारण मुटुसँग सम्बन्धित हुँदैन । दुखाइको प्रकृति मुटुरोगसँग सम्बन्धित भएको शंका लागे तत्काल अस्पताल गइहाल्नुपर्छ । यदि हृदयघातका कारण छाती दुखेको हो भने १ मिनेट पनि समय खेर फाल्नु हुँदैन । तर, अन्य खालको दुखाइ हो भने योजना बनाएर चिकित्सकलाई भेट्नुपर्छ ।
छाती दुखेको यसरी थाहाँ पाउ
छाती दुख्ने कारण
हाम्रो छातीमा मुटु र फोक्सो प्रमुख दुई अंग हुन्छन् । छाती दुखेमा यी दुई कारणले दुखेको हो वा होइन राम्ररी सोच्नुपर्छ । छातीको बनावटअनुसार, हड्डी, मांसपेशी, नसा र छालाको पनि भूमिका हुनेहुँदा ती अंगको समस्याले पनि छाती दुख्न सक्छ । बहिरंग सेवामा आउने अधिकांश छातीदुखाइका बिरामी यिनै समस्या लिएर आउने गरेका छन् । तर, आकस्मिक कक्षमा आएका बिरामीको भने पहिले मुटु र फोक्सो नै जँचाउनु उचित हुन्छ । त्यसले उनीहरू हृदयाघातले आएका हो/होइन निश्चित गर्नुपर्छ ।
मुटुको दुखाइ
- छातीको बीच भाग वा दायाँबायाँ एकनासले दुख्ने वा दबाब महसुस हुन्छ वा पोल्ने हुनसक्छ ।
- दुखाइको तीव्रता कम वा बढी हुनसक्छ ।
- दुखाइसँगसँगै पसिना आउने, बान्ता हुन खोज्ने, धड्कन बढ्ने, डर लाग्ने र कमजोर हुनेजस्ता लक्षण देखिएमा हृदयाघात हुनसक्छ ।
- हृदयाघातमा छातीको दुखाइ देब्रेहात, घाँटी, दाँत वा पिठ्युँमा पनि सर्न सक्छ ।
- धूमपान, गर्ने, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, उच्च कोलस्ट्रोल भएकाहरूले बढी सावधानी अपनाउनुपर्छ ।
फोक्सोको दुखाइ
- लामो श्वास लिँदा वा फेर्दा छातीको एकातिर (दायाँ/बायाँ) करङमा चसक्क दुख्ने ।
- दुब्लो मानिसमा यो समस्या बढी देखिन्छ ।
- फोक्सोमा समस्या हुँदा स्वाँस्वाँ हुने र ज्वरो आउने पनि हुनसक्छ ।
- निमोनियाका कारण पनि फोक्सोको दुखाइ हुन्छ ।
- यस्तो समस्या भएमा जनरल फिजिसियन वा छातीरोग विशेषज्ञसँग सल्लाह लिनुपर्छ
मांसपेशी र हड्डी दुख्ने कारणहरु
- छातीको दायाँ भाग, पछाडि वा छेउतिर करङमा दुख्यो भने त्यो मांसपेशी वा हड्डीको कारण
हुनसक्छ ।
- यो भागमा दुख्दा मुटुको समस्या हुने सम्भावना कम हुन्छ ।
- हातले छाम्दा, श्वास फेर्दा पनि दुख्ने हुन्छ ।
- छातीको घुमाइसँगै दुखाइमा परिवर्तन आए मांसपेशी र हड्डीको दुखाइ हुनसक्छ ।
- यस्तो समस्यामा हाडजोर्नी विशेषज्ञको सल्लाह लिँदा राम्रो हुन्छ ।
(मुटुरोग विशेषज्ञ डा. ओममूर्ति अनिलको पुस्तकबाट साभार)
